Α΄ ΜΕΡΟΣ:
Carl Yung
«Το αρχέτυπο του ολοκληρωτισμού» Εκδ. Αθήνα 1972
-Το παράδειγμα της ναζιστικής
Γερμανίας
Έννοιες
των προηγούμενων ενοτήτων:
Η πιο σημαντική ανακάλυψη του Καρλ
Γιουνγκ είναι το συλλογικό ασυνείδητο, δηλαδή εκείνη η περιοχή της ψυχής
που είναι άπειρα αρχαιότερη από την προσωπική ζωή του ατόμου».
Το Συλλογικό ασυνείδητο, είναι ένα δομικό στρώμα της ανθρώπινης ψυχής,
κάτω από το ατομικό ασυνείδητο, που περιέχει ξεχωριστά, κληρονομικά στοιχεία,
Περιέχει ολόκληρη την πνευματική κληρονομιά της εξέλιξης της ανθρωπότητας,
αναγεννημένη στη δομή του εγκεφάλου κάθε ατόμου.
Είναι το
αρχέγονο στοιχείο, το απόθεμα των μύθων, των προτύπων, των προπατορικών εικόνων
και ιδεών της ανθρωπότητας. Πρόκειται για τις κληροδοτημένες δυνατότητες της
ανθρώπινης φαντασίας από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος. Από το συλλογικό
ασυνείδητο, ο άνθρωπος αντλεί εικόνες, ιδέες, τάσεις, συναισθήματα, πολλά από
τα οποία μεταφέρονται μέσω των ονείρων. Τα όνειρα είναι ο μαντατοφόρος του
ασυνείδητου. Επίσης τα όνειρα ως προηθικά, δηλαδή ως προϋπάρχοντα του ηθικού
κώδικα, δεν υπόκεινται σε καμία λογοκρισία. Μέσω της ερμηνείας των ονείρων,
καθώς και τη συμπτωματολογία των
νευρώσεων που προέρχονται από τη σύγκρουση συνειδητού-ασυνείδητου,
βοηθούμαστε στην πορεία της
εξατομίκευσης, δηλαδή της πνευματικής εκείνης πορείας που μας οδηγεί αφενός
στη βαθιά γνώση της ύπαρξης, αφετέρου στην αποτροπή των αρνητικών επιδράσεων
των σκοτεινών δυνάμεων της φύσης μας.
Σύμφωνα με τον Carl Jung, το συλλογικό ασυνείδητο περιέχει αρχέτυπα,
παγκόσμιες νοητικές "προδιαθέσεις" μη βασισμένες στην εμπειρία. Είναι
μύθοι, πρότυπα, μοντέλα, συλλογικές αναπαραστάσεις μορφών., προϋπάρχουσες
οικουμενικές παραστάσεις που ενεργοποιούν τους νοητικούς μηχανισμούς. Για
παράδειγμα, ένα βασικό αρχέτυπο είναι η μορφή της Μητέρας-Τροφού, που υπάρχει
στο νεογέννητο μωρό και που ενεργοποιείται με το θηλασμό.
Όπως και οι μορφές του Πλάτωνα (είδη), τ' αρχέτυπα δεν
έχουν την προέλευση τους στον κόσμο των αισθήσεων, αλλά υπάρχουν ξέχωρα και
γίνονται γνωστά κατ' ευθείαν στο νου. Αντίθετα όμως με τον Πλάτωνα, ο Γιουνγκ
πίστευε πως τ' αρχέτυπα αναδύονται
αυθόρμητα στο νου, ειδικά σε καταστάσεις κρίσεων. Ο Γιουνγκ μας αναγκάζει
να συνειδητοποιήσουμε πράγματα, φαινόμενα και καταστάσεις που προέρχονται από
τα ίδια απρόσωπα βάθη μας και προβάλλονται ασυνείδητα στον εξωτερικό κόσμο
ως αντικειμενικά γεγονότα.
Ένα από τα
βασικά στοιχεία που προβάλλονται στον εξωτερικό κόσμο είναι η «σκιά»,
όρος που περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία της ύπαρξής μας που αρνούμαστε,
που δε θα θέλαμε να έχουμε ούτε να είμαστε. Ανακαλύπτοντας τη «σκιά» ,τη
σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας και τον ασυνείδητο
μηχανισμό προβολής της στον εξωτερικό κόσμο, γνωρίζοντας τα σύμβολα των
περιεχομένων και των τάσεων που κρύβονται στην ατομική και συλλογική περιοχή, ο
Γιουνγκ μπορούσε να διαγνώσει όχι μόνο τι συμβαίνει στο άτομο, αλλά και τι
συμβαίνει στην ανθρωπότητα ή σε ένα τμήμα της υφηλίου.
Ο δρόμος προς
την αναγνώριση της «σκιάς μας» είναι δύσβατος και οδυνηρός. Είναι μια εναγώνια
πάλη με τις σκοτεινές δυνάμεις, η εξημέρωση των οποίων θα μας οδηγήσει στη συνειδητότητα. Αναγνωρίζοντας κι
εξημερώνοντας τις αρνητικές πλευρές της φύσης μας, καθαρίζοντας το τοπίο μέσα
μας με την εξατομίκευση, όντας σε μια συνεχή διαλεκτική σχέση με τον εαυτό μας,
φτάνουμε σε έναν άγνωστο αγγελικό κόσμο, τον οποίο αποκαλύπτουμε,
απελευθερώνουμε και κατακτούμε την πληρότητα και την ψυχική ισορροπία.