#42 Μπουράκο: η αυθεντική μπιρίμπα

 Μπουράκο: Επιστροφή στις (χαρτοπαιχτικές) ρίζες της μπιρίμπας

Του "Ιδεογράφου"

Ίσως η λύση στο πρόβλημα της μπιρίμπας, δηλαδή στην πληθώρα παραλλαγών των κανόνων παιξίματος και μετρήματος, να βρίσκεται σε μια "επιστροφή στις ρίζες". Στις ρίζες της μπιρίμπας, στην μακρινή Λατινική Αμερική, στο παιχνίδι που εκεί ονομάζουν "μπουράκο" (Burraco) και αποτέλεσε τη μήτρα του παιχνιδιού που παίζουμε εδώ στην Ελλάδα.

Ρενάτο Γκουττούζο "Χαρτοπαίκτες" (1957)

Το παιχνίδι αυτό πρωτοξεκίνησε στην περιοχή γύρω από το Μαρ ντελ Πλάτα τη δεκαετία του '40, δηλαδή στη θάλασσα που βρέχει την Αργεντινή, την Ουρουγουάη και τη Βραζιλία.

Η περιοχή αυτή λέγεται ότι είναι η πιο "ευρωπαϊκή" της Λατινικής Αμερικής, η λιγότερο άγνωστη, αυτή που διατηρεί επαφή με την Ευρώπη. Είναι η ζώνη που συγκεντρώθηκαν οι περισσότεροι ευρωπαίοι μετανάστες, κυρίως Ιταλοί, αλλά και πολλοί Έλληνες, Εβραίοι, Ισπανοί και Γερμανοί.  Η μαζική μετανάστευση προς τις τρεις χώρες κράτησε μέχρι τη δεκαετία του '40. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αραίωσε, γιατί και η ανάπτυξη των χωρών αυτών δεν είχε τους προπολεμικούς ρυθμούς. Έλληνες και Ιταλοί συνέχισαν πάντως να καταφτάνουν. Στην περιοχή όμως κατέφυγαν πολλοί Γερμανοί. Αυτοί, σε αντίθεση με τους μετανάστες δεν ψάχνανε μια καλύτερη ζωή, αλλά να γλυτώσουν από τους διώκτες τους, δηλαδή τα πρώην θύματά τους, για τα τερατώδη εγκλήματα που διέπραξαν. Ήταν ναζί φυγάδες. Μια πολύ γνωστή περίπτωση ήταν αυτή του Άντολφ Άιχμαν, του γενικού επιβλέποντα της εξολόθρευσης των Εβραίων, τον οποίο τελικά απήγαγαν από την Αργεντινή ισραηλινοί πράκτορες το 1960, τον μετέφεραν στο Ισραήλ, τον δίκασαν και τον εκτέλεσαν. 

Γεγονός είναι ότι η μετανάστευση στη Λατινική Αμερική είχε χαρακτηριστικά εκπατρισμού: οι περισσότεροι ποτέ δεν ξαναγύρισαν στις χώρες από τις οποίες προήλθαν. Τα τεχνολογικά μέσα άλλωστε δεν βοηθούσαν στην επιστροφή και έτσι οι κοινότητες αυτές απομονώθηκαν από την μητρικές χώρες και ενσωματώθηκαν στα λατινοαμερικάνικα έθνη. Η πολυπληθέστερη ιταλική κοινότητα εφηύρε και νέα παιχνίδια με χαρτιά, με τις συνήθεις τράπουλες (τις "γαλλικές", σε αντίθεση με τις ιταλικές), κάνοντας χρήση και του αμερικάνικης επινόησης μπαλαντέρ ("τζόλυ"). Ένα από αυτά ήταν και το μπουράκο.

Στην Βραζιλία το παιχνίδι ονομάζεται και μπιρίμπα. Και εδώ αποδεικνύεται και η προέλευση. Το παιχνίδι πολύ αργότερα εξαπλώθηκε στην Ιταλία, στο Νότο, στη δεκαετία του '80. Προφανώς τους το μάθανε οι συγγενείς τους εκεί κάτω- τότε δεν υπήρχε ίντερνετ- και μάλιστα οι παίχτες του μπουράκο σύντομα απέκτησαν τον πλέον διάσημο οπαδό, τον Τζούλιο Αντρεόττι. Ο ανταγωνιστής του στο κόμμα της Χριστιανικής Δημοκρατίας, ο Φραντσέσκο Κοσίγκα, έλεγε ότι δεν έκανε κι άλλη δουλειά, ειδικά στα ταξίδια του. Και ότι ήταν κωλόφαρδος μέχρι αηδίας. Η ιταλομανία των δεκαετιών του '70-'80 έφερε το παιχνίδι και στη χώρα μας, μαζί με την Ραφαέλλα Καρρά, τον Αλ Μπάνο, τη Ρομίνα Μπάουερ, την Μίλαν και τη Γιουβέντους. αλλά και την ιταλικότατη χειρονομία "βαφανκούλο" που έκανε ο Χρήστος Δημόπουλος του Παναθηναϊκού στον τελικό κυπέλλου του 1988, όταν ισοφάρισε τον Ολυμπιακό στην παράταση, μα τι είναι σε τελική ανάλυση η μπιρίμπα/μπουράκο; Ένας ποδοσφαιρικός αγώνας δυο ημιχρόνων με έντεκα "παίχτες". Εμείς όμως του αλλάξαμε τα πετρέλαια.

Για να δούμε τι κοινά έχει το μπουράκο με την μπιρίμπα:

1) Παίζουν δυο ή τρεις ή τέσσερις παίχτες.
2) Μοιράζονται 11 φύλλα σε κάθε παίχτη, ένα-ένα.
3) Η σειρά ξεκινάει από τον Άσσο και καταλήγει στον Άσσο.
4) Χωρίζονται πακάκια των 11 φύλλων. Αν παίζουν τρεις, το πρώτο πακάκι έχει 18 φύλλα.
5) Μπαλαντέρ είναι τα δυάρια και τα τζόκερ.
6) Κατεβάζεις τουλάχιστον τρία φύλλα είτε σε σειρά είτε ίδια (πχ τρια εφτάρια). Επιτρέπεται μόνο ένα μπαλαντέρ, το οποίο αλλάζει θέση αλλά δεν επιστρέφει στο χέρι, ή και δεύτερο, αν πρόκειται για δυάρι στη θέση του.
7) Μπιρίμπα είναι τουλάχιστον εφτά φύλλα στη σειρά ή ίδια, καθαρή αν δεν έχει μπαλαντέρ, βρώμικη αν έχει.
8) Οι πόντοι αριθμούνται: Άσσος:15-Δυάρι:20-Τριάρι ως και Εφτάρι:5-Οχτάρι μέχρι Παπά:10-Τζόκερ:25 (ή 30).
9) Πλην 100 πόντοι αν δεν προλάβεις να πάρεις και να παίξεις το πακάκι.
10) Συν 100 πόντοι για το κλείσιμο.
11) Αρνητική αρίθμηση για όσα φύλλα απομείνουν στο χέρι κάθε παίχτη.
12) Σε παιχνίδι των τριών (τριολέ) οι πόντοι μοιράζονται στους δυο συμπαίκτες.
13) Τραβάς φύλλο ή από τον πάκο ή όλα τα σκάρτα.

Οι διαφορές είναι στο μέτρημα:

1) Αναγνωρίζονται δυο λογιών μπιρίμπες, οι βρώμικες και οι καθαρές, που παίρνουν 100 και 200 πόντους αντίστοιχα. Τέρμα! Ούτε χιλιάρες, ούτε...μότο κρος, ούτε τσόπερ.
2) Δεν υπάρχουν ατού. Εξ' ου και ο προηγούμενος απλούστατος κανόνας μετρήματος.
3) Αν κάποιος κλείσει και  ένας παίχτης δεν έχει κατεβάσει τίποτα, οι αρνητικοί πόντοι που γράφει για τα φύλλα που έχει στο χέρι του διπλασιάζονται.

Και υπάρχουν και κανόνες που άλλοι τους ακολουθούν και στην μπιρίμπα και άλλοι όχι:

1) Επιτρέπεται παιζόμενο πακάκι, δηλαδή να πάρει κανείς πακάκι χωρίς να ρίξει κάτω φύλλο. Στην περίπτωση αυτή συνεχίζει να παίζει.
2) Για να κλείσει κανείς πρέπει να πετάξει φύλλο στα σκάρτα. Αυτό το φύλλο δεν μπορεί να είναι μπαλαντέρ.
3) Στο παιχνίδι των τριών δεν επιτρέπεται ο ένας συμπαίκτης να ρίχνει στον άλλον που παίζει αμέσως μετά μπαλαντέρ στα άχρηστα (ώστε αυτός να το πάρει από κάτω). 
4) Για να πάρεις από τα σκάρτα πρέπει να κατεβάσεις. Να κατεβάσεις όμως σύμφωνα με τους περιορισμούς. Σε παιχνίδι μέχρι τα 3005 οι περιορισμοί είναι: Μια οποιαδήποτε τρίτη μέχρι τα 1000, 75 πόντους από τα 1005 μέχρι τα 2000 και 120 πόντους από τα 2005 μέχρι τα 3005. Στο μπουράκο μπορείς να χρησιμοποιήσεις και τα σκάρτα για να σπάσεις τον περιορισμό. Με άλλα λόγια, μπορείς να πάρεις από κάτω, αρκεί να κατεβάσεις ή έχεις κατεβάσει, εσύ ή ο συμπαίκτης, σύμφωνα με τους περιορισμούς, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιήσεις μόνο φύλλα από το χέρι ή/και σκάρτα.

Γιατί λοιπόν μπουράκο και όχι μπιρίμπα; Γιατί είναι απλή, γρήγορη και με μετρήματα που δεν επιδέχονται διαπραγματεύσεις. Αν έχετε συνηθίσει την μπιρίμπα, η μετάβαση από το ένα παιχνίδι στο άλλο είναι εύκολη, αφού, όπως βλέπουμε, οι κανόνες είναι βασικά ίδιοι.