#45 Μικρά της Ιστορίας XIΙΙ (Το καθυστερημένο τέλος ενός εγκληματία πολέμου)

 

Εγκλήματα και (αργοπορημένη) τιμωρία

Το τέλος του Γιοακίμ Πάιπερ

Άλλα "Μικρά της Ιστορίας" ΕΔΩ

Του «Ιδεογράφου»

Η δικαιοσύνη είναι σαν ένα τραίνο που έρχεται πάντα με καθυστέρηση.
(Γιεβγκένι Γιεφτουσένκο)

Ήδη πριν ακόμα τελειώσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τέθηκε απ' τους Συμμάχους το ζήτημα της απόδοσης δικαιοσύνης για τα ναζιστικά εγκλήματα. Δεν είναι αντικείμενο του παρόντος κειμένου η ανάλυση των απόψεων που εκφράστηκαν πάνω σ' αυτό, όμως η πραγματικότητα έδειξε ότι οι διακηρύξεις έμειναν στα παχιά λόγια: πάρα πολλοί από τους ναζί την γλύτωσαν. Ένα μέρος αυτών (σκανδαλωδώς) αθωώθηκε, ένα άλλο μέρος εξέτισε ελαφρές ποινές και κάποιοι άλλοι καταδικάστηκαν, μεν, σε θάνατο, αλλά στην πορεία έλαβαν χάρη. Ένας από τους τελευταίους ήταν ο Γιοακίμ Πάιπερ. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αφέθηκε ελεύθερος και τελικά η δικαιοσύνη ήρθε πολύ αργότερα, σαν αργοπορημένο τραίνο-όπως θα έλεγε ο Γιεβγκένι Γιεφτουσένκο,-από κει που δεν το περίμενε.

Στις 22 Ιουνίου 1976 η εφημερίδα "Ουμανιτέ" του PCF (Parti Comuniste Francaise- ΓαλλικόΚΚ ) δημοσιεύει ολοσέλιδο άρθρο-"βόμβα" με τίτλο: "Ποιος προστατεύει έναν εγκληματία πολέμου;". Αναφερόταν στον πρώην αντισυνταγματάρχη των Ες-Ες Γιοακίμ Πάιπερ, που εντοπίστηκε τυχαία να διαμένει έξω από ένα μικρό χωριό της Βουργουνδίας προς την μεριά της Ελβετίας και της Δυτικής Γερμανίας, το Τραβές. Η περιοχή είχε αναπτύξει αντιστασιακή δράση στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι που δεν υπολόγισε ο Πάιπερ. Έμενε εκεί από το 1972, απομονωμένος μεν σε μια εξοχική βίλα με την οικογένειά του, αλλά χρησιμοποιώντας το πραγματικό του όνομα. Μια μέρα που πήγε σε ένα μαγαζί, αναγνωρίστηκε από τον μαγαζάτορα που ήταν παλιός παρτιζάνος και μέλος του κομμουνιστικού κόμματος και αυτός στη συνέχεια ανέφερε το περιστατικό στην τοπική οργάνωση του PCF. Ο Πάιπερ γενικά πρόσεχε, δεν είχε επαφή με το χωριό και το σπίτι του ήταν περικυκλωμένο από ψηλή βλάστηση, ώστε να μην μπορεί να παρατηρείται. Για τους συγχωριανούς του ήταν "ο Γερμανός". Και προφανώς πίστεψε ότι τρεις δεκαετίες μετά, τα εγκλήματά του θα είχαν ξεχαστεί.

Ο Γιοακίμ Πάιπερ ήταν ένα από τους αγαπημένους αξιωματικούς του Χίτλερ. Ήταν σκληροπυρηνικός ναζιστής, και προκλητικά αμετανόητος μετά τον πόλεμο. Άλλοι ναζιστές που βολεύτηκαν στον δυτικογερμανικό κρατικό μηχανισμό ή σε μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις φρόντισαν να αποφεύγουν τις "συναντήσεις παλαιών πολεμιστών", ο Πάιπερ όχι. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου διοίκησε ένα σύνταγμα τεθωρακισμένων της (κακόφημης) μεραρχίας των Ες-Ες "Σωματοφυλακή του Αδόλφου Χίτλερ" και παρασημοφορήθηκε για τη δράση του με την δεύτερη ανώτατη διάκριση του ναζιστικού στρατού, τον Σταυρό των Ιπποτών με φύλλα δρυός και ξίφη. Η οποία δράση περιλάμβανε σφαγές αμάχων ή αιχμαλώτων τόσο (και ειδικά) στο Ανατολικό Μέτωπο, όσο και στο Δυτικό. Για καλή του τύχη, η μονάδα του  επιδίωξε και παραδόθηκε στους Αμερικάνους και ο ίδιος συνελήφθη από αυτούς, αν και προσπάθησε αρχικά να διαφύγει. Ένα όμως από τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξε ήταν η εκτέλεση 84 Αμερικάνων αιχμαλώτων στο Μαλμεντύ του Βελγίου, κατά τη διάρκεια της Μάχης των Αρδεννών.. Έτσι, ο Πάιπερ προσήχθη σε δίκη με αυτήν την κατηγορία και καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Γεγονός είναι ότι γενικά οι Αγγλοαμερικάνοι δεν δίκαζαν όσους ναζιστές έπεφταν στα χέρια τους για τις κτηνωδίες που αφορούσαν το Ανατολικό Μέτωπο, παρά μόνο για αυτές που αφορούσαν τις ζώνες που αυτοί απελευθέρωσαν, στο Δυτικό Μέτωπο. Όμως ο Πάιπερ σκότωνε αδιακρίτως και έτσι πήρε κι αυτός σειρά για την αγχόνη.

Ο Πάιπερ (42) στη δίκη του 
για τη σφαγή του Μαλμεντύ.

Ωστόσο η ποινή του καθυστέρησε να εκτελεστεί, χάρις την παρέμβαση των δικηγόρων του και όταν στη συνέχεια το πολιτικό κλίμα διεθνώς άρχιζε να μεταβάλλεται, αυτή μετατράπηκε σε ισόβια. Αργότερα, κατόπιν παρεμβάσεως του γνωστού ακροδεξιού γερουσιαστή Γιουτζήν ΜακΆρθυ (του εμπνευστή του "Μακαρθισμού"), η ποινή μετατράπηκε σε τριακονταπενταετή κάθειρξη. Στα έντεκα και μισό χρόνια ο Πάιπερ πήρε χάρη και αποφυλακίστηκε. Η επίσημη ιστορία αναφέρει ότι η επιτροπή που συνηγόρησε για την απελευθέρωσή του επηρεαζόταν από ακροδεξιούς κύκλους. Γεγονός είναι ότι από τη δεκαετία του '50 και έπειτα, δηλαδή με την επίσημη συγκρότηση του δυτικογερμανικού κράτους, οι "αφέσεις αμαρτιών" δίνονταν μαζικά. Ο Ψυχρός Πόλεμος απαιτούσε την εκμετάλλευση κάθε διαθέσιμου αντικομμουνιστικού δυναμικού. Οι μαζικές δίκες είχαν φτάσει στο τέλος. Οι χειρότεροι απ' αυτούς αφέθηκαν να διαφύγουν στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και στη φρανκική Ισπανία μέσω της οργάνωσης ODESSA.

Ο Πάιπερ προσελήφθη ως υπεύθυνος πωλήσεων στην Πόρσε και μετά στη Φολκς-Βάγκεν. Στην Πόρσε μάλιστα κάποια στιγμή κατέλαβε τη θέση του ιδιαιτέρου γραμματέα του ίδιου του Φέρντιναντ Πόρσε, θέση που ως τότε κατείχαν μόνο μέλη της οικογένειάς του. Τελικά εκδιώχτηκε, διότι διαμαρτυρήθηκε το συνδικάτο IG Metal και ειδικά οι Ιταλοί εργάτες. Ο ιδιοκτήτης της εταιρίας προσπαθούσε να τον καλύψει (συμμετείχε άλλωστε κι ο ίδιος στην πολεμική προσπάθεια του Γ' Ράιχ), αλλά τόσο οι πιέσεις από τους εργάτες όσο και η πτώση των πωλήσεων στις ΗΠΑ, σαν αποτέλεσμα της γνωστοποίησης της ταυτότητας του εγκληματία πολέμου Πάιπερ, τον οδήγησαν στο να τον απολύσει το 1960 (με αποζημίωση). Μετά από διάφορες δουλειές ο Πάιπερ εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του το 1970 στο γαλλικό χωριό των μόλις 300 κατοίκων. Εργαζόταν ως μεταφραστής, με εργοδότη έναν άλλο Γερμανό ναζιστή που του έστελνε τις δουλειές από τη Δυτική Γερμανία. Σε συνέντευξη που έδωσε προηγουμένως, το 1967, είχε πει:

"Ήμουν ναζί και παραμένω ναζί. Η Γερμανία σήμερα δεν είναι πια ένα μεγάλο έθνος, έχει γίνει επαρχία της Ευρώπης. Ορίστε γιατί, με την πρώτη ευκαιρία, θα εγκατασταθώ αλλού, σίγουρα στη Γαλλία. Δεν είναι ότι ενδιαφέρομαι για τους Γάλλους ιδιαίτερα, αλλά αγαπώ τη χώρα τους. Πέραν όλων, αυτός ο υλισμός  των συμπατριωτών μου μου προκαλεί πόνο."

Σύνθημα σε δρόμο του Τραβές

Οι γαλλικές αρχές φυσικά γνώριζαν πολύ καλά ποιος ήταν ο Γερμανός που ζήτησε διαμονή στη χώρα. Δεν πήγε με ψεύτικο όνομα. Εντούτοις την παραχώρησε επίσημα (με διάρκεια πενταετή) στις 27 Απρίλη 1972 και αυτό ήταν ένα σκάνδαλο που εκείνη την στιγμή δεν έγινε γνωστό. Στο μεταξύ το PCF θεώρησε σημαντική την καταγγελία του κομμουνιστή μαγαζάτορα και ανέθεσε σε έναν ιστορικό του να ψάξει τα αρχεία της Γκεσταπό. Το 1976 βρέθηκε ο φάκελλος του και η "Ουμανιτέ" δημοσίευσε το άρθρο που προαναφέρθηκε. Οι κάτοικοι του Τραβές άρχισαν να γράφουν συνθήματα και να στέλνουν απειλητικά σημειώματα στον ναζιστή, δηλαδή να τον προειδοποιούν ότι έρχεται η τιμωρία και μάλιστα με τον τρόπο που έγινε τελικά. Ο Πάιπερ θορυβήθηκε. Ζήτησε προστασία από τη γαλλική αστυνομία και αυτή του διέθεσαν μια φρουρά. Φρόντισε να στείλει την γυναίκα του στη Δυτική Γερμανία και παραχώρησε μια συνέντευξη στις 23 Ιούνη σε ένα Γάλλο δημοσιογράφο. Εκεί, στην ερώτηση αν ήταν ναζί, άρχισε να τα μασάει:

"Είναι γελοία ερώτηση...ήμουν νέος και ήμουν ένας ιδεολόγος εναντίον του μπολσεβικισμού. Δεν καταλαβαίνω γιατί ο κόσμος ξεσκαλίζει την ιστορία. Όπως λένε και οι Ιταλοί "πάει, κρύωσε πια ο καφές". Σήμερα είναι η εποχή της συμφιλίωσης με το παρελθόν στην Ευρώπη."

Η εκδίκηση, αντιθέτως, είναι ένα πιάτο που σερβίρεται και κρύο, όπως λέει μια άλλη ιταλική (και διεθνής) παροιμία. Κάτι τέτοιο συνέβη. Μέλη-πιθανόν-του PCF που κατέφθασαν στο Τραβές μυστικά, συγκρότησαν την ομάδα με την επωνυμία "Εκδικητές" που έριξε στις 1:00 το πρωΐ της 14ης Ιούλη τρεις βόμβες μολότωφ στο σπίτι του Πάιπερ. Ο Πάιπερ πέθανε από ασφυξία και κάηκε στο γραφείο του. Είχε προλάβει να ανταλλάξει πυροβολισμούς με τους τιμωρούς του, σύμφωνα με μαρτυρίες. Οι "Εκδικητές" εκμεταλλεύτηκαν το τέλος της βάρδιας των αστυνομικών που επιτηρούσαν την βίλλα του, όμως φαίνεται ότι η τοπική αστυνομία της Ντιζόν (γενικά οι τοπικές αρχές) έκανε τα στραβά μάτια στην ενέργειά τους, την οποία ουσιαστικά είχαν προαναγγείλει. Η φύλαξή του ήταν χαλαρή. Η πυροσβεστική, όταν κλήθηκε, έστειλε αντλία ελαττωματική (ίσως κατά λάθος ή ίσως και όχι). Κανείς υπαίτιος του εμπρησμού δεν βρέθηκε ποτέ. Το ίδιο το πτώμα δεν ταυτοποιήθηκε. Και έτσι η γαλλική δικαιοσύνη έκλεισε την υπόθεση. Η γενική εντύπωση που δόθηκε ήταν ότι ο εμπρησμός της βίλλας του εγκληματία πολέμου έτυχε μιας ευρύτερης και σιωπηρής συναίνεσης. Ο Πάιπερ προφανώς έκανε μια (στην ουσία πολιτική) εκτίμηση: ότι τα βαριά εγκλήματα του συγχωρέθηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό συνέβη μόνο επίσημα, σε επίπεδο κράτους. Όχι από τον λαό.

Βασική πηγή: 

http://warfarehistorynetwork.com/daily/wwii/lt-col-joachim-peipers-grisly-death-after-the-battle-of-the-bulge/