#47 Πρόσωπα: Φραγκλίνος Ρούζβελτ

 Φραγκλίνος Ρούζβελτ

Η σημαντικότερη πολιτική προσωπικότητα της ιστορίας των ΗΠΑ

Του "Ιδεογράφου"

Ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ γεννήθηκε στις 31/1/1882. Ο Ρούζβελτ ήταν ένας, αν όχι ο πιο πραγματιστής αστός πολιτικός του 20ου αιώνα.

Ηγήθηκε του κόμματος των Δημοκρατικών, δηλαδή ενός εντελώς δεξιού κόμματος τον καιρό εκείνο (πιο δεξιού από τους Ρεπουμπλικάνους), και δεν δίστασε να στελεχώσει το επιτελείο του με σοσιαλδημοκράτες και να ακολουθήσει και τέτοια πολιτική (το Νιού Ντηλ), ώστε οι ΗΠΑ να ξεπεράσουν το Κραχ και η τάξη του να αποφύγει την επανάσταση.

Δεν δίστασε να τηρήσει τη συμμαχία με την Σοβιετική Ένωση, τον ταξικό εχθρό, αν και έβλεπε ότι μεταπολεμικά ο νικητής του Β'Παγκοσμίου Πολέμου θα είχε αν όχι τον πρώτο, πάντως πολύ ισχυρό λόγο στην Ευρώπη. Και ο νικητής ήταν η Σοβιετική Ένωση, σχεδόν μόνη της, το ήξερε όταν πήγε στη Γιάλτα για τη συνάντηση με τον Στάλιν. Γιατί πίστευε στις ισορροπίες και δεν έκανε ότι δεν έβλεπε τους συσχετισμούς. Σε αντίθεση δηλαδή με τον Τσώρτσιλλ που δεν σταματούσε να κάνει ανεδαφικές εκτιμήσεις και να ζητάει παράλογα πράγματα από τον αμερικάνο "μπαμπά" του. Για αυτό και τόσο ο Ρούζβελτ, όσο και ο Στάλιν, παραμέριζαν τον εμμονικό εγγλέζο και άλλα λέγανε σε αυτόν και άλλα μεταξύ τους.

Χειρίστηκε με μαεστρία την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο, με την κοινή γνώμη στο εσωτερικό αντίθετη. Πως το έκανε; Κυριολεκτικά αναγκάζοντας τους ιάπωνες να επιτεθούν στις ΗΠΑ. Μέχρι και τη διέλευση των εμπορικών τους πλοίων από τη διώρυγα του Παναμά τούς απαγόρευσε πριν το Περλ Χάρμπορ, όχι μόνο την εισαγωγή πρώτων υλών (εμπάργκο).

Ο Ρούζβελτ δεν πολυχαμπάριασε από ιδεολογίες. Ήθελε να κάνει τη δουλειά του, δηλαδή την Αμερική πρωταγωνίστρια στη διεθνή πολιτική σκηνή. Με τον ναζισμό δεν κοντραρίστηκε μέχρι η Γερμανία να κηρύξει πόλεμο στην Αγγλία. Τον συνέφερε η αμφισβήτηση της κυριαρχίας των Εγγλέζων. Τον συνέφερε η αντικομμουνιστική πολιτική των ναζιστών. Αρκεί να συμμετάσχει η χώρα του στον πόλεμο που θα άλλαζε όλα τα δεδομένα και θα έδινε την ώθηση που έψαχναν οι ΗΠΑ. Και το κατάφερε με μαεστρία. Οι πρώτοι που διαπίστωσαν την απώλειά του, λίγο πριν λήξει ο πόλεμος, ήταν οι σοβιετικοί: η διαφορά του με τον πολεμοκάπηλο τραμπούκο που τον διαδέχτηκε, τον Χάρρυ Τρούμαν, ήταν τεράστια, ακόμα και στις συζητήσεις με επιτελείς, όχι μόνο στις πολιτικές πράξεις, πχ την επίδειξη της ατομικής βόμβας στα κεφάλια των κατοίκων της Χιροσίμας και του Ναγκασάκι. Ο Τσώρτσιλλ πηδούσε από την χαρά του. Όμως τότε ο πόλεμος είχε τελειώσει και ένας νέος πόλεμος ξεκινούσε, ο Ψυχρός. Εκεί ο γεφυρωτής Ρούζβελτ θα ήταν άχρηστος μάλλον.

 Ο Ρούζβελτ για πρώτη φορά στην ιστορία των κομμάτων που ασπάζονταν τον κλασικό αστικό φιλελευθερισμό (κεντρική ιδέα η αυτορρύθμιση της αγοράς, χωρίς παρέμβαση του κράτους), ενσωμάτωσε στην πολιτική του έννοιες των σοσιαλιστών, όπως τον κεντρικό σχεδιασμό, το "κράτος πρόνοιας", τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, τις κρατικοποιήσεις κλπ, δημιουργώντας το New Deal. Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο υπήρξε κεντρική πολιτική κατεύθυνση των αστικών κομμάτων για δεκαετίες μετά στην Ευρώπη.

 Ήταν η μετάλλαξη και η υιοθέτηση βασικών σημείων του προγράμματος της σοσιαλδημοκρατίας (που τότε δεν θεωρούνταν ακόμα ιδεολογικό ρεύμα της αστικής τάξης) από ένα αστικό φιλελεύθερο κόμμα, που πρώτος είδε και εφάρμοσε αυτός. Και αυτή η χρήση στη συνέχεια, άνοιξε τον δρόμο στην μετάλλαξη της σοσιαλδημοκρατίας και στην είσοδό της στα μεγάλα σαλόνια του κυβερνητισμού. Η πολιτική του Ρούζβελτ κυριάρχησε για πάνω από πενήντα χρόνια, σχεδόν σε όλον τον Δυτικό κόσμο.

 Ήταν ένας ιμπεριαλιστής πολιτικός που τον έφτιαξε η εποχή του ακριβώς όπως απαιτούνταν τότε. Και έκανε ακριβώς αυτά που του ζητήθηκαν, που δεν ήταν καθόλου λίγα: να ξεπεράσει την κρίση, να μεγενθύνει την οικονομία, να αμβλύνει τις κοινωνικές εντάσεις στη χώρα του, να πατήσει πόδι στην Ευρώπη, γενικά να κάνει τις ΗΠΑ την ηγέτιδα δύναμη παγκοσμίως. Βγήκε τέσσερις φορές (1932-1936-1940-1944). Κανείς αμερικάνος πρόεδρος δεν το είχε καταφέρει ή κατάφερε ξανά.