Δευτέρα 19 Απριλίου 2021

#54 Μικρά της Ιστορίας XIV (Η διάσημη φωτογραφία του Γκέττου της Βαρσοβίας)

 

Όλα τα πρόσωπα μια διάσημης φωτογραφίας

Γκέττο Βαρσοβίας, Μάιος 1943



Άλλα "Μικρά της Ιστορίας" ΕΔΩ
Του «Ιδεογράφου»

Αυτή είναι μια πολύ γνωστή φωτογραφία, από τις γνωστότερες που σχετίζονται με τη ναζιστική θηριωδία. Δείχνει την εκκένωση (και ακολούθως την ισοπέδωση) του Γκέττου της Βαρσοβίας από τους ναζί, μετά την εξέγερση των Εβραίων τον Μάη του 1943. Στη φωτογραφία αυτή αργότερα ταυτοποιήθηκαν πολύ λίγοι. Αιτία προφανώς ήταν ότι ολόκληρες εβραϊκές οικογένειες ξεκληρίστηκαν κυριολεκτικά, σε βαθμό που να μην υπάρχει ούτε ένας επιζών συγγενής να αναγνωρίσει αυτούς που χάθηκαν απ' τους χιτλερικούς. Ένας από αυτούς που δεν έγινε εφικτό να ταυτοποιηθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ήταν το νεαρό αγόρι μπροστά, με τις ψηλές κάλτσες, την τραγιάσκα και τα χέρια σηκωμένα ψηλά. Το αγόρι, δηλαδή, που έκανε διάσημη τη φωτογραφία, που έγινε ένα από τα σύμβολα των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας.

Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι ονομαζόταν Άρτουρ Νταμπ Σιεμιάτεκ. Τον αναγνώρισε-αν και υπάρχουν αμφιβολίες-ο πατέρας του πολλά χρόνια μετά. Ο πατέρας κατάφερε να περάσει ήδη από το 1940 στα πρώην σοβιετικά εδάφη που κατέλαβε από την Πολωνία η Σοβιετική Ένωση ένα χρόνο νωρίτερα, και έτσι να γλυτώσει. Άφησε όμως πίσω το αγόρι, όπως και τη γυναίκα του και την κόρη του. Όλοι πέθαναν κατά τη διάρκεια του πολέμου και εκεί τελειώνει κάθε πληροφορία σχετική μ'αυτούς. Ο γιος του, που στο μεταξύ μάλλον είχε χάσει και τα άλλα δυο μέλη της οικογένειας του,  μεταφέρθηκε αμέσως μετά τη λήψη της φωτογραφίας στην Τρεμπλίνκα, μαζί με τους υπόλοιπους Εβραίους, όπου και θανατώθηκαν όλοι. Στα αριστερά το κοριτσάκι λεγόταν Χάνκα Λάμετ και δίπλα της ήταν η μάνα της Ματίλντα Λάμετ Γκολντφίνγκερ. Το παιδί με το σάκκο στον ώμο ήταν ο Λέο Καρτουζίνσκι και δίπλα του η γυναίκα που σηκώνει το ένα χέρι, η Γκόλντα Σταβαρόφσκι. Αυτοί μόνο αναγνωρίστηκαν μετά τον πόλεμο. Πέντε άνθρωποι όλοι κι όλοι, συν το αγόρι.

Υπήρχε όμως κι άλλος πρωταγωνιστής στη φωτογραφία, ο οποίος επίσης ταυτοποιήθηκε πολύ αργότερα. Ήταν ο γκεσταμπίτης που σημαδεύει με το αυτόματο όπλο το αγόρι, ο Γιόζεφ Μπλέσκε. Ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος, αξιωματικός των Ες-Ες και της Γκεσταπό. Συμμετείχε σε θηριωδίες στα κατεχόμενα από τους Γερμανούς εδάφη της Σοβιετικής Ένωσης (ως μέλος των περιβόητων Αϊνσάτς Γκρούππεν-Einsatz Gruppen) και αργότερα όταν πήγε στην Πολωνία, και μόνο κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Γκέττο, σκότωσε πάνω από χίλιους Εβραίους, άντρες, γυναίκες και παιδιά, νέους και γέρους, εξεγερμένους και μη. Ο επικεφαλής της επιχείρησης ισοπέδωσης του Γκέττο, Γιούργκεν Στρόοπ τού είχε δώσει το ελεύθερο να σκοτώνει όποιον θέλει, όπου θέλει, όποτε θέλει. 

Μετά τον πόλεμο άλλαξε όνομα και έμεινε στην Ανατολική Γερμανία. Δεν αναγνωρίστηκε λόγω ενός ατυχήματος που του συνέβη το 1946 και το οποίο του παραμόρφωσε σημαντικά το πρόσωπο. Στάθηκε δηλαδή πολύ τυχερός στην ατυχία του. Και έτσι έζησε ωραία και καλά άλλα είκοσι χρόνια, μέχρι που το όνομά του αναφέρθηκε σε μια δίκη στη Δυτική Γερμανία, οπότε η αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας τον έψαξε, τον βρήκε, τον πέρασε από δίκη και το 1969 τον κρέμασε.

Η αναφορά του Στρόοπ
Και τέλος, λίγα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου εκτελέστηκε και ο "ιδιοκτήτης" της φωτογραφίας, ο στρατηγός των Ες-Ες Γιούργκεν Στρόοπ. Την είχε συμπεριλάβει, μαζί με άλλες τριάντα εννιά, στην αναφορά του με τίτλο "Το Γκέττο της Βαρσοβίας δεν υπάρχει πια" που απέστειλε στον προϊστάμενό του Χάινριχ Χίμμλερ. Ο Στρόοπ, όπως και ο προϊστάμενός του, ήταν ένας ψυχοπαθής δολοφόνος. Πιάστηκε από τους Αμερικάνους και καταδικάστηκε το 1947 σε θάνατο, για άλλη όμως υπόθεση: για τη δολοφονία εννιά Αμερικάνων αεροπόρων αιχμαλώτων πολέμου. Στο δικαστήριο ο αμετανόητος ναζιστής κατήγγειλε ότι οι δικαστές και οι εισαγγελείς ήταν Εβραίοι (είχαν "μαύρα μαλλιά") και μασώνοι (είδε τα "δαχτυλίδια" τους). Πριν υπογραφτεί η θανατική του καταδίκη, οι Αμερικάνοι τον παρέδωσαν στους Πολωνούς. Αυτοί τον ξαναδίκασαν, για τη δράση του στην Πολωνία αυτήν τη φορά, και τον κρέμασαν το 1952. Ο Στρόοπ αφηγήθηκε σε έναν Πολωνό συγκρατούμενό του ότι απογοητεύτηκε απ' τους Αμερικάνους γιατί του είχαν υποσχεθεί να μετατρέψουν την ποινή του σε ισόβια και αυτοί πήγαν και τον παρέδωσαν στους "κομμουνιστές".

Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και αμέσως μετά, πέθαναν περίπου πενήντα χιλιάδες άνθρωποι. Το νούμερο κυμαίνεται γιατί ο πληθυσμός του Γκέττου δεν ήταν γνωστός και σταθερός. Εκεί κλείστηκαν Εβραίοι και από άλλα μέρη της Βόρειας Ευρώπης, από τις Βαλτικές Χώρες, τη Τσεχοσλοβακία κλπ. Ορισμένες φωτογραφίες της έκθεσης είναι ακόμα πιο τραγικές: δείχνουν Εβραίους να αυτοκτονούν πηδώντας από τα μπαλκόνια και τις ταράτσες, με τους Γερμανούς να περιμένουν από κάτω. Εύκολα φαντάζεται κανείς τη σαδιστική ευχαρίστηση του Χίμμλερ όταν τις κοιτούσε. Ο Χίμμλερ, στα χέρια των Αμερικάνων, κατόρθωσε να αυτοκτονήσει.

Το ισοπεδωμένο Γκέττο της Βαρσοβίας

Διαβάστε και: Το καθυστερημένο τέλος ενός εγκληματία Πολέμου: ΕΔΩ
Άλλα "Μικρά της Ιστορίας" ΕΔΩ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου