#36 Ταινία: "Κιέριον"

Κιέριον

Καμουφλαρισμένος κινηματογράφος

του «Ιδεογράφου»

Στην ελληνική ταινία «Κιέριον" του 1967 του σκηνοθέτη Δήμου Θέου, υπάρχει ένα ζήτημα: το σενάριο από πλευράς ιστορικής ακρίβειας είναι παλαβό:

Ένας αμερικάνος δημοσιογράφος, ονόματι Μόργκαν, έρχεται στην Ελλάδα να ερευνήσει το θέμα των καρτέλ πετρελαίου που βάζουν τους άραβες να πολεμήσουν το Ισραήλ (την εποχή εκείνη κανείς δεν έλεγε κάτι τέτοιο). Αυτός θα συναντιόταν με έναν εγγλέζο που λεγόταν Ρος και ήταν σύνδεσμος των ανταρτών επί κατοχής με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (τι μας νοιάζει αυτή η πληροφορία;). Πριν συμβεί αυτό συναντιέται με αυτόν που τον έφερε στην Ελλάδα, τον δημοσιογράφο Βαγενά, ο οποίος έχει σχέση με «το φοιτητικό κίνημα». Το συμπαθεί και κάνει τα ρεπορτάζ του στα ΜΜΕ. Ποιο φοιτητικό κίνημα όμως; Εδώ απογειωνόμαστε! Μια παράνομη φοιτητική ομάδα...σιωνιστών που συνεδριάζει μυστικά και ακούγεται από πίσω ο πολύγραφος που βγάζει προκηρύξεις και οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με αποκόμματα εφημεριδών που δείχνουν βιετκόνγκ, Μαύρους Πάνθηρες, την Γκουέρνικα, κλπ.. Στο πατρικό του φοιτητή Σαδίκ, σε αφίσα και ο Τσε Γκουεβάρα. Άσχετο;

Ο Μόργκαν δολοφονείται και το πτώμα του πετάγεται στη θάλασσα. Ο...σιωνιστής φοιτητής Σαδίκ συλλαμβάνεται, βασανίζεται *, ομολογεί τη δολοφονία, ανακαλεί και δολοφονείται με την σειρά του. Και άλλοι μάρτυρες. Και ο δημοσιογράφος επίσης συλλαμβάνεται και εκβιάζεται. Μάλιστα. Τρελό δεν ακούγεται να λειτουργεί στο ελληνικό πανεπιστήμιο σιωνιστική οργάνωση που βγάζει και προκηρύξεις; Να τις διαβάσει ποιος;

Ας αλλάξουμε τα ονόματα. Ας πούμε τον Μόργκαν, Τζωρτζ Πολκ· τον Βαγενά, Στακτόπουλο· τον Σαδίκ (ίσως), Αδάμ Μουζενίδη· τον...σιωνισμό, κομμουνισμό· το Ισραήλ, ΔΣΕ(?)· το καρτέλ, αμερικανοκρατία· τη φοιτητική ομάδα, παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ. Τώρα βγαίνει νόημα: είναι η δολοφονία του αμερικάνου ρεπόρτερ του CBS Τζωρτζ Πολκ από έλληνες παρακρατικούς διότι αυτός πήγαινε να πάρει συνέντευξη από τον Μάρκο Βαφειάδη και ίσως και τον Ζαχαριάδη στο Γράμμο το 1948 και έγραψε άρθρα-ρεπορτάζ για τη σύνδεση της ελληνικής μοναρχικής κυβέρνησης με τους μαυραγορίτες και ταγματασφαλήτες της κατοχής· για τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις της χωροφυλακής. Η ελληνική κυβέρνηση κατηγόρησε ως γνωστόν για το έγκλημα τους κομμουνιστές, που δεν είχαν φυσικά κανένα λόγο να τον σκοτώσουν. 

Τα τσακάλια του ελληνικού κράτους ή κατάλαβαν περί τίνος πρόκειται ή επειδή ήταν σεσημασμένος ο σκηνοθέτης (πριν γύρισε μικρού μήκους ταινία για τη δολοφονία του Λαμπράκη από το (παρα)κράτος της Δεξιάς), απαγόρευσαν αμέσως την προβολή της ταινίας. Προβλήθηκε μετά τη Χούντα. Πριν, είχε βραβευτεί στη Βενετία. Ο φάκελος της δολοφονίας του Πολκ έχει χαθεί....

Πιο πολιτική δεν γινόταν η ταινία. Τυπικά είναι ένα αστυνομικό νουάρ. Αλλά να σημειώσουμε, μια και τα γυρίσματα γίνανε πριν τη Χούντα, τον φόβο υπήρχε στον καλλιτεχνικό κόσμο να πιάσει κοινωνικά και πολιτικά θέματα. 

«Όταν οι καλλιτέχνες αρχίσαμε να αρθρώνουμε πολιτικό λόγο το 1966, δεν ήμασταν καθόλου σίγουροι ότι ήμασταν ελεύθεροι να μιλάμε ανοιχτά, οπότε έκανα μια πολιτική ταινία μεταμφιεσμένη σε επιστημονική φαντασία. Δεν βλέπουμε που συμβαίνουν τα γεγονότα. Δεν ξέρουμε τη χώρα, ούτε την εποχή [...] Ήθελα απλά να δείξω την αλήθεια, όπως κάνουν και οι άλλοι σκηνοθέτες. Για παράδειγμα η ταινία δείχνει έναν αστυνομικό να δέρνει κάποιον στη φυλακή*. Πριν από εκείνη την περίοδο δεν επιτρεπόταν να δείξεις κάτι τέτοιο.» Ο Δήμος Θέος μιλάει στον Μελ Σούστερ στο βιβλίο «The Contemporary Greek Cinema» (Metuchen, N.J. & London: The Scarecrow Press, 1979, σελίδες 130-131).

Είναι μια ωραία ταινία. Με πλάνα από τις φτωχογειτονιές της Αθήνας, την κοσμική ζωή, ένα παιχνίδι αντιθέσεων και με ηθοποιούς μετέπειτα μεγάλα ονόματα της ελληνικής έβδομης τέχνης. 

Το φιλμ φάνηκε σαν να έγινε...ρεφενέ, από ό,τι γεννιόταν στην Ελλάδα και έφτιαχνε έναν άλλον κινηματογράφο. Ήταν σαν μια παρέα, όλη η ταινία. Ήταν ενδεχομένως  η πρώτη και από κοινού εμφάνιση όλου σχεδόν του νέου αίματος του ελληνικού κινηματογράφου (Αγγελόπουλος, Μαρκετάκη κλπ).

Άλλες παρουσιάσεις ταινιών στις Ιδεογραφίες   εδώ

Διαβάστε και: 

https://diskoryxeion.blogspot.com/2010/08/blog-post_13.html?fbclid=IwAR0GzyvaaXW19lJ2-anDmh5JPH_ohKha2Bjzu2ntftuveqWmBWiBHxTxfew

http://flix.gr/news/lost-highway-greek-cinema-invisible.html?fbclid=IwAR3KkKchoT8EnslGucPoR0DE5oCZOE7jnDETvrmlpsnbVuC2WLViP-LSEag

https://camerastyloonline.wordpress.com/2018/10/30/dimos-theos-ena-istoriko-prosopo-toy-gianni-soldatoy/?fbclid=IwAR2_fJE9_6TYZHPEVk-6W-QTVS0NWwyF3Nv9HJmd5lrrsSNpTUZFtmwBWVM