#24 Για το κραχ στις τιμές του πετρελαίου

Το κραχ στην τιμή του αργού πετρελαίου

Του "Ιδεογράφου"

Το αργό πετρέλαιο, ως γνωστόν, έχει έναν κεντρικό ρόλο στις διεθνείς αγορές. Παραμένει η βασική πρώτη ύλη ενέργειας και η τιμή του επηρεάζει τις τιμές και άλλων πηγών ενέργειας, όπως του φυσικού αερίου, αλλά και τις τιμές άλλων προϊόντων. Ένα πολύ ενδιαφέρον οικονομικό φαινόμενο παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 20/4/2020 στις χρηματαγορές: Η τιμή του αμερικάνικου αργού πετρελαίου (WTI-West Texas Intermediate), για το συμβόλαιο Μαΐου [a], έπεσε από τα 17,85 $/βαρέλι [b] στα -37,63 $/βαρέλι- τιμή κλεισίματος [1]. Σαν να λέμε ότι ένας επενδυτής σε αργό πετρέλαιο πλήρωνε σχεδόν σαράντα δολλάρια το βαρέλι για να ξεφορτωθεί το συμβόλαιο που έχει για παραλαβή πετρελαίου, διότι δεν υπάρχει χώρος αποθήκευσής του.  Αδιανόητο; Ποτέ άλλοτε η τιμή του αμερικάνικου αργού δεν είχε πέσει σε αρνητική τιμή· το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ ήταν στις 31/3/1986 στα 10,42 $/βαρέλι.

Στην αρχή του έτους το βαρέλι WTI κόστιζε περίπου 60,00 $. Την Παρασκευή (τρεις μέρες πριν την αρνητική Δευτέρα) η τιμή είχε κλείσει στα 18,27 $. Η ζήτηση για αμερικάνικο αργό κατέρρευσε. Τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις, οι οποίες αφορούν σχεδόν τα 2/3 των καταναλώσεων παραγώγων του πετρελαίου, οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αμέσως μετά το κλείσιμο, ανακοίνωσε μέσω "τουίτερ" ότι θα ενισχύσει με κεφάλαια την πετρελαιοβιομηχανία της χώρας του, από την οποία τον Μάρτιο που πέρασε χάθηκαν 51.000 θέσεις εργασίας [2], αλλά και θα διαθέσει αποθηκευτικούς χώρους που προορίζονταν για τα στρατηγικά της αποθέματα. Παράλληλα αναζητούνται λύσεις στην προσωρινή αποθήκευση του πετρελαίου σε σούπερ τάνκερ VLCC. 

Πράγματι, επειδή η παραγωγή δεν σταματάει έτσι απλά, ώστε να μειωθεί η πλεονάζουσα προσφορά, η κατάρρευση της ζήτησης δημιούργησε πρόβλημα αποθήκευσης του αργού που παράγεται. Επιπροσθέτως, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως, η Σαουδική Αραβία, έριξε μεγάλες ποσότητες φτηνού αργού στην αγορά μετά τις 12 Απρίλη, με αποτέλεσμα να φτάσουν γρηγορότερα οι αποθηκευτικοί χώροι στο όριό τους. Στο Κάσινγκ της Οκλαχόμας το όριο αποθήκευσης είναι 76.000.000 βαρέλια, το οποίο πλησιάζεται: είναι σήμερα στα 59.000.000 βαρέλια- αύξηση 48% από τα τέλη Φεβρουαρίου. Η μικρή πόλη Κάσινγκ είναι εκεί που συναντιόνται οι περισσότεροι αγωγοί αργού πετρελαίου της Αμερικής και η τιμή του συμβολαίου παράδοσης εκεί είναι αυτή που καθορίζει παγκοσμίως την τιμή του αργού πετρελαίου. 

Το ότι σε όλο αυτό υπάρχει και κερδοσκοπικό παιχνίδι είναι γεγονός. Την επόμενη μέρα (Τρίτη 21/4/2020) η τιμή του βαρελιού έκλεισε στα +5,39 $, το οποίο σημαίνει ότι όποιος αγόρασε συμβόλαια στην τιμή των -37,63 (επειδή προσδοκούσε ότι η κατάσταση θα αλλάξει και οι αποθηκευτικοί χώροι θα βρεθούν) και τα πούλησε την επομένη, πληρώθηκε 37,63+5,39=43,02 $ ανά συμβόλαιο. Όμως η πτώση αυτή λέει πολλά και στο γεωπολιτικό παιχνίδι. Οι χώρες του OPEC+, δηλαδή οι δώδεκα χώρες που συμμετέχουν στον Οργανισμό Χωρών Εξαγωγών Πετρελαίου (Σαουδική Αραβία, Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ κλπ)- μαζί και η Ρωσσία- είχαν φτάσει σε συμφωνία το 2017 να περιορίσουν την παραγωγή πετρελαίου, ώστε να μην καταρρεύσουν οι τιμές. Οι συμφωνίες ανανεώνονταν το 2018, όπως και το 2019, πάντα με αντιδράσεις: Το Κατάρ και το Εκουαδόρ ανακοίνωναν ότι θα εγκαταλείψουν τον ΟΠΕΚ. Τον Δεκέμβρη του 2019 ο OPEC+ ανακοίνωσε την μεγαλύτερη περικοπή παραγωγής πετρελαίου ως τώρα, μπροστά στην μεγάλη ύφεση που ερχόταν. Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ συνέχιζαν κανονικά την παραγωγή τους, λαμβάνοντας πλέον ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά πετρελαίου, ακόμα και εν μέσω περιορισμένης ζήτησης. Αυτό οδήγησε την Ρωσσία να ακυρώσει στις αρχές Μαρτίου την συμφωνία. Αργότερα- όπως αναφέρθηκε παραπάνω- το ίδιο έπραξε και η Σαουδική Αραβία. Το τροπάρι λίγο πριν το κραχ άλλαξε με την ανακοίνωση νέας συμφωνίας των χωρών OPEC+ για μείωση της παραγωγής κατά 9,7 εκατομμύρια βαρέλια την μέρα, αλλά ήταν πια αργά· η ζήτηση είχε καταρρεύσει. Ανάλογη πτώση σημείωσε και το μπρεντ, πιάνοντας κι εκείνο ιστορικά χαμηλά. Η τιμή συγκρατήθηκε, λένε αναλυτές, μετά τις απειλές Τραμπ ότι το αμερικάνικο ναυτικό θα επιτίθεται σε όποιο (ιρανικό) πλοίο παρενοχλεί τις παραδόσεις πετρελαίου.

Ένας από τους κερδισμένους αυτής της ιστορίας είναι η Κίνα. Η Κίνα είναι ο βασικός εισαγωγέας πετρελαίου παγκοσμίως και με χαρά οι ενεργοβόρες βιομηχανίες της βλέπουν την τιμή του πετρελαίου να καταρρέει, την ίδια ώρα που η οικονομική της μηχανή άρχισε να δουλεύει ξανά με τους προ-κορονοϊού ρυθμούς• την ίδια ώρα που τα περιοριστικά μέτρα στην Δύση συνεχίζουν. Όχι για πολύ προφανώς. Και έμμεσα ενίσχυσε τη θέση της, διότι η αμερικάνικη πετρελαϊκή οικονομία δέχτηκε σοβαρό πλήγμα από την κατάρρευση της ζήτησης. Οι κινέζοι άλλωστε προμηθεύονται βασικά από άλλους. Με την τιμή παραγωγής πχ του αμερικάνικου σχιστολιθικού στα 45 δολλάρια περίπου το βαρέλι και την αγορά του κάτω από τα 30 σήμερα, με τις εταιρίες υπερχρεωμένες, ο Ντόναλντ Τραμπ βλέπει να αντιμετωπίζει αυτήν την περίοδο σημαντικά προβλήματα ένα από τα σημαντικότερα γεωπολιτικά χαρτιά που κατέχει η Αμερική. Έτσι σπεύδει να δώσει ενισχύσεις, αλλά και να άρει περιβαλλοντικούς κανονισμούς ώστε να διευκολύνει στο ξεπέρασμα της κρίσης παραγωγής. «Δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ τον μεγάλο αμερικανικό κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου», με τα δικά του λόγια. Ο πόλεμος θέσεων συνεχίζεται (εδώ η χαρακτηριστική υπόθεση του αεροπλανοφόρου "Θ.Ρούζβελτ"), και ο παγκόσμιος ανταγωνισμός δεν κάνει διαλείμματα. Η κρίση της πανδημίας πυροδότησε νέα θέματα που δεν γνώριζαν σε τέτοιο βαθμό ένταση εδώ και χρόνια, όπως το πετρέλαιο. Το "παιχνίδι" δεν ήταν απλά κερδοσκοπικό, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντιμίτρι Πέσκοφ («Όσον αφορά στο πανδαιμόνιο με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (Futures), είναι μια απόλυτα κερδοσκοπική στιγμή, μια καθαρά εμπορική στιγμή, η οποία σχετίζεται με την ημερομηνία κλεισίματος των συναλλαγών των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης του Μαΐου»)[3]

Αυτό που φαίνεται ορατό ως απάντηση είναι να αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί εμβόλιο για τον κορονοϊό. Προς τέτοιες αποφάσεις προσανατολίζονται όλες οι χώρες της Δύσης. Κάπου εκεί ανακατεύονται και εκτιμήσεις για την πορεία διάδοσης του ιού.

Σημειώσεις:
[a]: Συμβόλαιο Μαΐου, δηλαδή 1000 βαρέλια που πρέπει να παραδοθούν τον Μάιο. Όσοι αγοράζουν συμβόλαια παράδοσης, αποθηκεύουν το πετρέλαιο μέχρι να παραληφθεί από τάνκερ (κυρίως)
[b]: Ένα "βαρέλι" ισοδυναμεί με 159 λίτρα αργού πετρελαίου.
Παραπομπές:
[1]:https://m.naftemporiki.gr/story/1591430?fbclid=IwAR3M5D96R9zXqOUCM-aDySI3dH0MARFswgSnmXrhmXXO6fK-ln4_RTTJFXA
[2]:https://m.naftemporiki.gr/story/1591752/desmeusi-tramp-gia-ektakti-enisxusi-pros-tis-petrelaikes-ton-ipa
[3]:https://www.in.gr/2020/04/21/economy/diethnis-oikonomia/petrelaio-synexizetai-sell-off-sto-argo-oi-protes-antidraseis-mosxas-riant-kai-ipa/