#14 Τα βιβλία του 2019

Βιβλιοεπιλογές 2019

                                                                                                                             Του «Ιδεογράφου»

1. Παραμύθι: Λουίς Σεπούλβεδα (Χιλή) «Ιστορία μιας Λευκής Φάλαινας», εκδ.OPERA 2018, μτφρ Αχιλλέας Κυριακίδης.

Το βιβλίο αυτό είναι μια σύντομη ιστορία της (συνεχιζόμενης) κατάκτησης της Λατινικής Αμερικής από τους δυτικούς. Έτσι το είδα. Του αφανισμού και του εκτοπισμού των ανθρώπων της (οι «λαφκέντσε»)- οι οποίοι ζούσαν σε αρμονία και σεβασμό με την φύση- από τις δυνάμεις της απληστίας, του αμοραλισμού και του κέρδους. Της αντίστασης που πρόβαλλαν οι δυνατότεροι εξ αυτών (ο πρωταγωνιστής φεγγαρόχρωμος φυσητήρας του Ειρηνικού ωκεανού). Είναι ένα παραμύθι σκληρό, αυτό που έγραψε ο χιλιανός Λουίς Σεπούλβεντα, εκείνη η φανταστική πέννα που έζησε εξόριστη από τη χούντα του Πινοσέτ.

«Τους είδα να κολυμπούν απεγνωσμένα και να γαντζώνονται στο αναποδογυρισμένο σκάφος. Και τότε, όπως ξεμάκραινα, άκουσα το όνομα που μου 'χαν δώσει οι φαλαινοθήρες.
《Θα ξαναγυρίσουμε για σένα, Μότσα Ντικ!》 φώναξε ο άνθρωπος με το καμάκι.
Και η φωνή του, η γεμάτη μίσος, ήταν το προμήνυμα για αυτά που έμελλε να 'ρθουν»

Ερνάν Κορτές, Φρανσίσκο Πιζάρρο, ιεραπόστολοι, τραπεζίτες, τσιφλικάδες, ισπανοί, εγγλέζοι, αμερικάνοι, κατσαπλιάδες, «άνθρωποι». Σήμερα, οι «λαφκέντσε» της Βολιβίας αντιστέκονται μπροστά στο πραξικόπημα, της Χιλής στους τραπεζίτες και την πολιτική κάστα τους. Ο φεγγαρόχρωμος φυσητήρας λέει:

«Γιατί εγώ, ο μεγάλος φεγγαρόχρωμος φυσητήρας, αυτός που οι έντρομοι άνθρωποι αποκαλούν Μότσα Ντικ, δε θα τους άφηνα σε ησυχία.
Εγώ, η κατάρα που θα τους κυνηγάει αδιάκοπα.
Εγώ, η δύναμη όσων δεν έχουν πια να χάσουν τίποτα.
Εγώ. Η αδέκαστη δικαιοσύνη της θάλασσας.»

Ο Σεπούβελντα σχεδόν πάντα γράφει για τη θάλασσα στα έργα του. Αυτός που κατάγεται από μια ήπειρο με την επιβλητικότερη οροσειρά του κόσμου και την μεγαλύτερη ζούγκλα της Γης...

---------------------------------------------------------

2. Νουβέλα: Φεριντέ Τσιτσέκογλου (Τουρκία) «Μην πυροβολείτε τον χαρταετό» 1986, Εκδ.Καστανιώτη 1998 μτφρ Στέλιος Ροΐδης

Η Φεριντέ Τσιτσέκογλου γεννήθηκε το 1951. Σπούδασε στην Αμερική και μετά που γύρισε στην Τουρκία συνελήφθη από την Χούντα του Εβρέν το 1980. Έκατσε τέσσερα χρόνια στη φυλακή και όταν βγήκε έγραψε την νουβέλα «Μην πυροβολείτε τον χαρταετό» (1986, ελλ.εκδ. Καστανιώτη 1998, μτφρ Στέλιος Ροΐδης), με θέμα την ζωή στις γυναικείες φυλακές, με την ματιά ενός μικρού αγοριού, του Μπαρίς (σημαίνει ειρήνη, στα τούρκικα), το οποίο ξεκινάει να γράφει γράμματα στην Ιντζή, μια κρατούμενη που αγαπούσε και αποφυλακίστηκε. Αυτός έμεινε πίσω με την μαμά του και τις άλλες κρατούμενες, «πολιτικές» και «ποινικές». Οι πρώτες ήταν επαναστάτριες και οι δεύτερες γυναίκες που ως επί το πλείστον τις πάντρεψαν με το ζόρι και οι άντρες τους (άντρας, αδελφοί, πατέρας) τις κακοποιούσαν και εκείνες αντέδρασαν.

Ο Μπαρίς γράφει στο διάστημα ενός έτους κάθε δυο-τρεις μέρες κι από ένα γράμμα στην Ιντζή, περιγράφοντας γεγονότα που του έκαναν εντύπωση• καβγάδες, καταστολή, γιορτές, κατάσχεση βιβλίου, μεταγωγές, συζητήσεις. Όμως η Ιντζή δεν τα λαμβάνει. Η διεύθυνση τα κατάσχει. Εκτός από δυο που τα γράψανε δυο πολιτικές κρατούμενες με "κατάλληλο" τρόπο, που όμως ο Μπαρίς δεν καταλαβαίνει τι εννοούν με τα κείμενα τους.

Είναι ένα βαρύ και πολύ συγκινητικό βιβλίο, που όποιος έχει δει τον «Τοίχο» του Γκιλμάζ Γκιουνέι θα αναγνωρίσει το πνεύμα. Θα έλεγα συγκλονιστικό. 

Ο Μπαρίς προσπαθεί να καταλάβει. Μα τι να καταλάβει στην φυλακή, τόσο μικρό παιδί;

«Η Νεβίν ανησυχεί για τον αρραβωνιαστικό της. Την ρώτησα γιατί δεν έρχεται στο επισκεπτήριο. Δεν μπορεί να έρθει, μου λέει. Κι εκείνος είναι σαν κι εμάς, πίσω από τα σίδερα. "Μόνο τα πουλιά μπορούν να μου φέρουν νέα του", λέει η Νεβίν.
Γιατί είναι μέσα ο αρραβωνιαστικός σου, τη ρώτησα. Επειδή αγαπάει τον λαό του, λέει.
"Εσύ γιατί βρίσκεσαι εδώ;" τη ρώτησα τη Νεβίν.
Κι εκείνη, λέει, βρίσκεται εδώ επειδή αγαπάει τον λαό της. Εγώ όταν μεγαλώσω δεν θα αγαπήσω καθόλου τον λαό μου. Όλοι όσοι αγαπούν τον λαό τους μπαίνουν στη φυλακή.»

[...]

《Κι όταν δεν μοιραζόμουν το μπισκότο μου με την Χατζέρ, θύμωνες.
Αν η μοιρασιά κάνει ζημιά, κι εγώ, ακόμα μια φορά, δεν θα μοιραστώ τίποτα με κανέναν. Ο ήλιος γιατί είναι βλαβερός Ιντζή; Ίσως γιατί όταν μείνουμε πολλή ώρα στον ήλιο, αρρωσταίνουμε. Όμως στη δική μας την αυλή μπαίνει πολύ λίγος ήλιος. Μα με τόσο λίγο ήλιο δεν είναι δυνατόν να αρρωστήσει κανεις!》

Το βιβλίο της Τσιτσέκογλου έγινε και ταινία. Περιγράφει τόσο ωραία έναν ολόκληρο κόσμο, στο περιθώριο του "κανονικού". Βραβεύτηκε, όπως και κάποια επόμενα. Χιλιάδες άνθρωποι μπήκαν φυλακή ή εκτελέστηκαν. Οι κρατούμενες βλέπουν την αμνηστία στα όνειρά τους, στο φλυτζάνι του καφέ, στις κινήσεις ενός άλλου παιδιού, στις φήμες που ακούγονται.

«Αν πάλι δεν πάρεις κι αυτό μου το γράμμα, ειδοποίησε με. Έτσι;»

Φεριντέ στα τούρκικα σημαίνει μοναδική. Τσιτσέκογλου είναι το μικρό λουλούδι. Πολλοί λαοί πιστεύουν ότι το όνομα ενός ανθρώπου κρύβει την ιστορία του, την ζωή του.

-------------------------------------------------------------------

3. Νουάρ: Πάκο Ιγνάσιο Ταΐμπο ΙΙ (Μεξικό) «Η Σκιά της Σκιάς» 1986, εκδ.Άγρα 1996, μτφρ Κικής Καψάμπελη

Ένας δικηγόρος που υπερασπίζεται ανθρώπους περιθωριακούς και του υποκόσμου, ένας ποιητής που πουλάει στιχάκια, ένας δημοσιογράφος στην σημαντικότερη εφημερίδα του Μεξικού και ένας κινεζομεξικάνος εργάτης-συνδικαλιστής, καυγατζής και συμπαθών του αναρχισμού. Είναι οι τέσσερις πρωταγωνιστές της "Σκιάς της Σκιάς" του Πάκο Ιγκνάσιο Ταΐμπο ΙΙ, ένα πραγματικό αριστούργημα της αστυνομικής (εγκληματογραφικής την αποκαλεί ο ίδιος) λογοτεχνίας, ένα βιβλίο με απίστευτη ατμόσφαιρα, χωμένη στην ιστορία του Μεξικού του 1922, με θανατηφόρους διαλόγους, με αντιπερισπασμούς, με πολιτική, με απεικόνιση εργατών, στρατιωτικών, υπόκοσμου, διευθυντών, πλουσίων, τα πάντα. Και παρτίδες ντόμινο. Κεφάλαιο παρά κεφάλαιο. 

Η σκηνή με το πιστολίδι στο καμπαρέ Τσίρκο Νέγκρο είναι μια από τις ωραιότερες σκηνές που έχω διαβάσει ποτέ, με όλην την υπερβολή που ακούγεται σ' αυτό. 

Όλο αυτό σε ένα περίεργο ιστορικό τοπίο: Του Μεξικού των αρχών του αιώνα:

Το 1910 ο ογδοντάχρονος Πορφύριο Ντίαζ, μέχρι πριν λίγο καιρό εκσυγχρονιστής του Μεξικού, αυτοανακηρύσσεται εκ νέου πρόεδρος χωρίς εκλογές, δηλαδή δικτάτορας. Έτσι αρχίζει η λεγόμενη "Tραγική Δεκαετία" του Μεξικού.

---Θάνατος του Ντίαζ

Ο Φρανσίσκο Μαδέρο οργανώνει την ανατροπή του Ντίαζ. Στο βορρά ξεσπάει εξέγερση με επικεφαλής τον Πάντσο Βίλλα και στο νότο το ίδιο, με αρχηγό τον Εμιλιάνο Ζαπάτα. Και οι δυο εκπροσωπούν αγροτικά ιθαγενικά κινήματα. Ο Ντίαζ ανατρέπεται το 1911 (Συνθήκη της Σιουδάδ Χουάρεζ) και εξορίζεται στο Παρίσι, όπου ΠΕΘΑΙΝΕΙ το 1915. Σημειώνουμε τη λέξη πεθαίνει...

---Θάνατος του Μαδέρο

Ο δημοκράτης Μαδέρο γίνεται πρόεδρος. Οι Βίλλα και Ζαπάτα συνεχίζουν τον αγώνα για την χειραφέτηση των αγροτών (Σχέδιο της Αγιάλα), το ίδιο κάνει και ο στρατός του Ντίαζ, ο οποίος λαμβάνει την υποστήριξη των ΗΠΑ, αλλά από αντιδραστική σκοπιά. Οι οπαδοί του Ντίαζ, με επικεφαλής τον στρατηγό Χουέρτα ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝ τον Μαδέρο το 1913.

---Θάνατος του Χουέρτα

Ο Βίλλα κατανικάει όμως τον στρατό του Βικτοριάνο Χουέρτα και εφαρμόζει ριζοσπαστική αγροτική μεταρρύθμιση στις περιοχές που ήλεγχε. Στο μεταξύ ο εκσυγχρονιστής, αλλά μετριοπαθής Βενουστιάνο Καράνσα ανατρέπει το 1914 τον Χουέρτα. Ο τελευταίος έχει χάσει την υποστήριξη των ΗΠΑ, όμως πηγαίνει εκεί για να γλυτώσει. Οι Αμερικάνοι τον ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΖΟΥΝ το 1916.

---Θάνατος των Ζαπάτα, Καράνσα

Ο Καράνσα δεν ικανοποιεί τα αιτήματα των ζαπατίστας και των οπαδών του Βίλα και αυτοί ξαναξεκινούν την εξέγερση. Ο Καράνσα στέλνει τον στρατό του και πράκτορές του ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΝ τον Ζαπάτα το 1919. Όμως στην εξέγερση της Άγουα Πριέτα που υποκίνησε ο στρατηγός Άλβαρο Ομπρεγόν, ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ και ο Καράνσα το 1920.

---Θάνατος των Βίλλα, Ομπρεγόν

Ο Ομπρεγόν έτσι γίνεται πρόεδρος της δημοκρατίας μέχρι το 1924 ξεκινώντας ένα ριζοσπαστικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, αναγνωρίζοντας συνδικάτα, απαλλοτριώνοντας τσιφλίκια και μεταρρυθμίζοντας την εκπαίδευση. Ο Βίλα σταματάει την εξέγερση. Έχοντας αποσυρθεί στα κτήματα που του παραχωρήθηκαν, το 1923 ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ. Το 1928, αμέσως μετά την νέα εκλογή του, ο σφόδρα αντικληρικαλιστής Ομπρεγόν επίσης ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ, από οργάνωση φανατικών χριστιανών. 

Και έτσι τελειώνει η «Τραγική Δεκαετία».

-------------------------------------------------------------------

4. Ποίηση: Τζελαλαντίν Ρουμί (Περσία) «Ο Αγαπημένος», εκδ.Αρμός 1997, απόδοση Καδιώ Κολύμβα

Πως νιώθει ακριβώς ένας ερωτευμένος; Δεν γίνεται να ειπωθεί με δυο λέξεις. Ο Τζελαλαντίν Ρουμί, ο πέρσης δάσκαλος και θεολόγος του Ισλάμ που έζησε στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας τον 11ο αιώνα, έγινε αναγκαστικά ποιητής για να το περιγράψει. Και έγραψε θαυμάσια ποιήματα, χιλιάδες, μια πολιτιστική κληρονομιά μουσουλμάνων, χριστιανών και εβραίων. Στην συλλογή «Ο Αγαπημένος (*)»  η μεταφράστρια επέλεξε ενενήντα ένα, όλα εξαίσια. Όλα με την απλότητα και την μυρωδιά της Ανατολής, όλα απευθυνόμενα σε λαϊκή γλώσσα, σε λαϊκό κόσμο. Δύσκολο να διαλέξεις κάποιο, κάθε ένα αφορά και μια άλλη πτυχή της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ένας ερωτευμένος.

-----
Δίχως αγάπη
όλη η λατρεία είναι ένα ασήκωτο βάρος,
ο χορός αγγαρεία,
η μουσική σκέτος θόρυβος.

Ναι, όλη η βροχή του ουρανού πέφτει στη θάλασσα

μα δίχως αγάπη

ούτε μια σταγόνα δεν γίνεται μαργαριτάρι.

-----

Όλη η ευτυχία του κόσμου

δεν θα μου γιάτρευε εύκολα αυτόν τον πόθο.

Η μόνη γιατρειά είναι ο Αγαπημένος.

Σκέφτηκα: "Πόσα λόγια θα του πω, όταν τον συναντήσω;"

Τον είδα και δεν έβγαλα μιλιά.

-----

Ορμήνεψα την καρδιά μου

"Μείνε μακριά,

μόνο θλίψη σε περιμένει.

Είναι πικρός

δεν σε θέλει"

Κι η καρδιά μου είπε γελώντας

"από πότε η ζάχαρη είναι πικρή;"

-----

Ω Αγαπημένε μου,

η σκέψη με κρατά μακριά σου.

Η σκέψη για το πρόσωπό σου

σκεπάζει το πρόσωπό σου.

Όταν αναπολώ τα χείλη σου...ξεθωριάζουν

όταν σκέφτομαι τα φιλιά σου...δεν ξανάρχονται.

-----

Ο Ρουμί ήξερε καλά. Ερωτεύτηκε έναν γέρο Δερβίση (*) και σ' αυτόν αφιερώνει κανονικά τους στίχους των ποιημάτων του και αυτοί οι στίχοι είναι που τον κάνανε έναν από τους σημαντικότερους πέρσες/τούρκους ποιητές. Δεν ξέρω πόσο ανεκτική ήταν η πρώϊμη κοινωνία του Ισλάμ σε μια τέτοια κατάσταση, δεν διακινδυνεύω γενίκευση από μια συγκεκριμένη περίπτωση που εξηγεί αναλυτικά η εισαγωγή του βιβλίου. Και το βιβλίο θα μπορούσε να γραφτεί, άλλωστε, κι από γυναίκα ή για γυναίκα. Αυτό τον έκανε οικουμενικό. Πρέπει να γνωρίσουμε περαιτέρω το έργο του ποιητή Τζελαλαντίν Ρουμί. Η ανατολίτικη φιλοσοφία και γραμματεία της Τουρκίας, της Αραβίας, της Περσίας, δεν μας είναι τόσο ξένη, όσο νομίζουμε πλέον στην Ελλάδα. Ο τόπος μας βρισκόταν πάντα στη μέση.

-------------------------------------------------------------------

5. Κόμιξ: Φρανς Μεζερέελ «Η Πόλη» 1925, Εκδ Άγρα 2017 μτφρ Μαρίας Αγγελίδου

Πως ήταν το Παρίσι το 1925; Πως ήταν (είναι) μια πόλη στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό;

Ποιοι ζούνε εκεί; Αυτονόητη απάντηση; Καθόλου!

Η πόλη, και ειδικά η μεγαλούπολη, είναι ένα ντελίριο αντιθέσεων. Οποιαδήποτε περιγραφή- λογοτεχνική, ζωγραφική, κινηματογραφική- δεν πάρει το παραπάνω υπόψιν, δίνει μια μικρή ή και στρεβλή εικόνα. Ο μοντερνιστής βέλγος Φρανς Μεζερέελ έφτιαξε την ίδια χρονιά μια- απαράμιλλη- συλλογή εκατό ξυλογραφιών που απεικονίζουν μια μέρα στη γαλλική πρωτεύουσα, ένα εξπρεσσιονιστικό αριστούργημα κατά τη γνώμη μου, που δείχνει τα πάντα. Ό,τι συμβαίνει από την  αυγή ως την άλλη αυγή.

Είναι ένας ασφυκτικός καταιγισμός• όπως ασφυκτικά καταιγιστικές έρχονται οι εικόνες (και οι ήχοι) στο μυαλό ενός ανθρώπου μιας (μεγάλης) πόλης- έχετε περπατήσει με γρήγορα βήματα στο κέντρο της Αθήνας για πολλή ώρα; Είναι η αντίθεση άσπρου-μαυρού που χρησιμοποιεί, φωτός και σκότους• όπως οι ταξικές αντιθέσεις στη μεγαλούπολη: οι εργάτες που σχολάνε κατά χιλιάδες από τη φάμπρικα, ένας ανθρώπινος ποταμός- οι αστοί που συνωστίζονται στα καμπαρέ. Οι ζητιάνοι έξω από τα καφέ- καμία σημασία δεν τους δίνουν. Τα εκτυφλωτικά φώτα έξω από τα θέατρα και τα κλαμπ- οι έρημοι δρόμοι στις φτωχογειτονιές.

Εικόνες ανακατωμένες, ίσως ένα εικονογραφημένο μυθιστόρημα:

...Απόγευμα.

54. Μια γέννα στο σπίτι μιας γυναίκας (ζωή).

55. Εργατικό ατύχημα σε μια οικοδομή (θάνατος). Κάποιοι σκύβουν πάνω από τον νεκρό.

56. Ένας ομιλητής σε μια πλατεία και από κάτω πλήθος.

57. Ένας άντρας στραγγαλίζει μια γυμνή γυναίκα σε μια κρεβατοκάμαρα. Το δωμάτιο είναι άνω κάτω.

58. Το εσωτερικό μιας καφετέριας της καλής κοινωνίας ασφυκτικά γεμάτης από κόσμο. Το μπλαζέ ύφος του σερβιτόρου.

59. Ξεκινά διαδήλωση εργατών, κάπου μακριά από το κέντρο.

60. Σε ένα γεμάτο κλειστό γήπεδο διεξάγεται αγώνας πυγμαχίας.

61. Πλήθος κόσμου διασκεδάζει σε ένα λούνα παρκ.

62. Η αστυνομία πυροβολεί τη διαδήλωση που έφτασε στο κέντρο.

63. Ένας γιγαντόσωμος πορτιέρης ενός καφέ φράζει την είσοδο με το σώμα του σε μια ζητιάνα που πάει να πουλήσει λουλούδια.

Ο Μαζερέελ μας αναγκάζει να επισκεφτούμε τα πάντα- θέλουμε δεν θέλουμε: τα καφέ, τους δρόμους, το εργοστάσιο, την ταβέρνα, την κρεβατοκάμαρα της πόρνης, την εσωτερική πλατεία της φτωχογειτονιάς, το δικαστήριο, τη φυλακή, την κηδεία, το νεκροταφείο, το χρηματιστήριο, τη βιβλιοθήκη, το νοσοκομείο, το κρεβάτι του πεθαμένου, τον γαμηστρώνα του παράνομου ζευγαριού, βιτρίνες, την κουζίνα της μεσαίας οικογένειας, τον σταθμό του μετρό, τα πάντα μέσα σε μια μέρα. Όταν τελειώσει, έχεις κουραστεί. Οι λεπτομέρειες, οι εκφράσεις, εξαιρετικές. Παραείναι πολλά όλα αυτά. Είναι υπερβολή. Σαν τις σημερινές πόλεις. Ταυτόχρονα ζωή και θάνατος. Ο Μαζερέελ παίζει με τα συναισθήματα του αναγνώστη ένα χοντρό παιχνίδι.

Εισαγωγή έχει γράψει ο Στέφαν Τσβάιχ. Ναι, αυτός της «Σκακιστικής Νουβέλας», ένα βιβλίο που επίσης πρέπει κάποιος να διαβάσει. Ούτε στην εισαγωγή, ούτε στον πρόλογο δεν περιμένεις τι θα δεις στις 100 ξυλογραφίες.

-------------------------------------------------------------

6. Δοκίμιο: Έντσο Τραβέρσο «Τα νέα πρόσωπα του φασισμού», εκδ.21^ου μτφρ.Νίκος Κούρκουλος 

Το βιβλίο του σύγχρονου Ιταλού φιλοσόφου Έντσο Τραβέρσο (σελ.152) είναι ένα βιβλίο που θα σύστηνα ευχαρίστως, να μην πω επιτακτικά, σε όποιον προβληματίζεται για τα σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα. Γιατί πιάνει δυο τέτοια για τα οποία έχουν γραφτεί άπειρες αναλύσεις που όμως συνήθως συσκοτίζουν παρά φωτίζουν τις αιτίες και τις εκδηλώσεις τους: την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και την εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους. Συσχετίζει μάλιστα κατά κάποιο τρόπο αυτά τα δυο, ως βασικό προϊόν της πολιτικής που ακολουθούν οι Δυτικές δυνάμεις, εσωτερική και εξωτερική αντίστοιχα. Αλλά και την απουσία προοδευτικής-επαναστατικής εναλλακτικής διεξόδου-ουτοπίας, όπως λέει.

Από την Μαρίν Λεπέν, τη Λέγκα Νορντ και την Αλτερνατίβ φυρ Ντόυτσλαντ, περνάει στον Τραμπ για να επιχειρηματολογήσει πάνω στην έννοια που ο Τραβέρσο εισάγει, του "Μεταφασισμού", δηλαδή μιας αλλού ιδεολογίας και αλλού άσκησης πολιτικής που προσπαθεί να διακόψει τις σχέσεις με τον κλασικό ναζιφασισμό (που εμφανίστηκε σε μια δεδομένη ιστορική συγκυρία), αλλά αποτελεί και συνέχεια αυτού, πολύ αλλοιωμένη όμως. Τον Τραμπ τον κατατάσσει σε κάτι ιδιόμορφο, διότι δεν ξεχνά ότι και ο ίδιος είναι μέρος της ελίτ.
Αναλύει την έννοια του λαϊκισμού, ως εργαλείο άσκησης πολιτικής και όχι ιδεολογίας, αλλά και ως κατηγορία τσουβαλιάσματος κάθε αντιπολιτευτικής άποψης εκ μέρους των νεοφιλελεύθερων που κυβερνούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Τέλος, αναλύει τη δημιουργία και την εξάπλωση των τζιχαντιστών, το πάντρεμα ιδεολογίας (θρησκείας) και τρομοκρατίας, σε συνάρτηση με τον όλεθρο που έφερε η επέμβαση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην εγγυς Ανατολή και Αφρική, και με την αποτυχία της Αραβικής Άνοιξης.

Και παραλείπω πολλά. Το βιβλίο αξίζει να μελετηθεί, όχι απλά διαβαστεί. Οι Ιταλοί φιλόσοφοι δεν χάνουν τη φόρμα τους- παραμένουν εξαιρετικά διεισδυτικοί, άσχετα αν σε ορισμένα που λέει ο Τραβέρσο (ή ΔΕΝ ΛΕΕΙ) μπορεί να υπάρξουν αντιρρήσεις αντιρρήσεις. Το δοκίμιο είναι πιο ευχάριστο στην ανάγνωση από άλλα αντίστοιχα, διότι γράφτηκε με τη μορφή των ερωταπαντήσεων. Μπορεί να δημιουργήσει μια πολύ μεγάλη κουβέντα.

------------------------------------------------------------------------------------------

ΕΔΩ "Τα βιβλία του 2020